To już ten moment! Zbierz pokrzywy na gnojówkę, zanim zakwitną – oto dlaczego warto

Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica) to jedna z najbardziej niedocenianych roślin w polskich ogrodach. Niesłusznie! Choć bywa traktowana jak chwast, jej wartość biologiczna, zwłaszcza jako surowca do gnojówki, jest nie do przecenienia. Właściwie zebrana i wykorzystana, staje się skutecznym, bezpiecznym i darmowym wsparciem w ekologicznej uprawie roślin. Kiedy zatem zbierać pokrzywy, by wykorzystać ich pełen potencjał?

Najlepszy czas na zbiór pokrzyw na gnojówkę

Pokrzywy przeznaczone na gnojówkę należy zbierać w pierwszej fazie wzrostu, zanim zaczną kwitnąć – zazwyczaj od końca kwietnia do połowy czerwca, w zależności od regionu Polski. To właśnie wtedy zawierają najwięcej cennych związków azotowych, potasu, żelaza oraz chlorofilu i kwasów organicznych.

W chłodniejszych rejonach kraju – np. na Podlasiu, Mazurach czy w górach – ten moment może przypadać nawet dopiero na początek czerwca, podczas gdy w zachodniej Polsce zbiór możliwy jest już w kwietniu. Unikaj zbierania pokrzyw z terenów zanieczyszczonych – wzdłuż dróg, nasypów kolejowych czy w pobliżu zakładów przemysłowych.

Jak zbierać i przechowywać pokrzywy na gnojówkę?

Do przygotowania gnojówki najlepiej nadają się młode pędy i liście, bez oznak chorób i szkodników. Rośliny zbieraj w suche dni, najlepiej rano – wtedy ich turgor (nawodnienie komórkowe) jest najwyższy. Pokrzywy można stosować na świeżo, ale jeśli planujesz większą produkcję, warto je suszyć w przewiewnym miejscu lub mrozić – zachowują wtedy większość wartościowych składników.

Jak zrobić gnojówkę z pokrzyw – proporcje i czas fermentacji

Gnojówka z pokrzyw to efekt naturalnej fermentacji beztlenowej. Do jej przygotowania potrzebujesz:

• 1 kg świeżych lub 200 g suszonych pokrzyw,
• 10 litrów wody (najlepiej deszczówki).

Zalewamy rozdrobnione pokrzywy wodą w plastikowym, kamionkowym lub drewnianym pojemniku (nie używamy metalu!). Całość przykrywamy luźno, by umożliwić odprowadzanie gazów. Fermentacja trwa od 7 do 14 dni, w zależności od temperatury – im cieplej, tym szybciej. Gotową gnojówkę rozcieńczamy w proporcji 1:10 (podlewanie) lub 1:20 (opryski).

Herbatka kompostowa z pokrzyw – delikatniejsza alternatywa

Dla wrażliwszych roślin (np. siewek, ziół, roślin doniczkowych) warto przygotować herbatkę kompostową z pokrzyw – to łagodniejszy, napowietrzany napar z pokrzywy, który wzbogaca glebę w mikroorganizmy i przyspiesza rozkład materii organicznej. Zalewamy pokrzywy letnią wodą, mieszamy codziennie przez 2–3 dni i stosujemy natychmiast po przecedzeniu, bez rozcieńczania.

Dlaczego warto stosować gnojówkę z pokrzyw? Składniki nawozu i ich działanie

Gnojówka z pokrzyw zawiera:

• azot organiczny – pobudza wzrost zielonych części roślin,
• krzemionkę – wzmacnia ściany komórkowe, zwiększając odporność na choroby,
• kwas mrówkowy i mrówczan wapnia – odstraszają niektóre szkodniki (w tym mszyce),
• enzymy i mikroorganizmy – poprawiają strukturę gleby.

Gnojówka z pokrzyw działa szczególnie dobrze w ogrodach warzywnych – m.in. na pomidory, ogórki, dynie i warzywa liściowe oraz ozdobnych – na róże, byliny i krzewy kwitnące. A także jako dodatek do kompostu (aktywator).

W jakich warunkach gnojówka działa najlepiej?

Efektywność gnojówki zależy od temperatury, wilgotności i rodzaju gleby. Najlepiej działa w ogrodach o żyznej, próchnicznej glebie i umiarkowanej wilgotności. W glebach piaszczystych warto wcześniej wzbogacić podłoże kompostem, by poprawić retencję składników odżywczych.

W chłodniejszych rejonach Polski, gdzie sezon wegetacyjny jest krótszy, gnojówkę warto stosować w cieplejszych miesiącach (czerwiec–sierpień), kiedy rośliny intensywnie rosną. Na zachodzie i południu kraju można rozpocząć nawożenie już w maju.

Z pokrzywy siła – ale tylko zebranej z głową

Właściwie zebrane i przetworzone pokrzywy to ekologiczne złoto dla ogrodu. Gnojówka z pokrzyw – przygotowana w odpowiednim momencie, z zachowaniem zasad fermentacji – jest w pełni bezpiecznym i skutecznym nawozem, który warto stosować z umiarem, ale regularnie.